5 Tips om negatieve zelfevaluatie te overwinnen en te groeien

5 Tips om negatieve zelfevaluatie te overwinnen en te groeien

Na twee weken kwam een cliënt terug voor zijn volgende sessie. In eerste instantie leek het erop dat hij zich schaamde. Nog voordat hij zat, maakte hij al excuses: “Ik heb niet alles kunnen doen wat ik had gewild.” Toen we samen naar zijn uitwerking van de opdracht keken, bleek dat hij die niet alleen zeer uitvoerig en goed had uitgevoerd, maar er ook verhelderende inzichten uit had gehaald en al veranderingen in zijn leven had aangebracht. Waarom dan toch die excuses en negativiteit? Wat is hier aan de hand? Dit voorbeeld illustreert hoe negatieve zelfevaluatie ons perspectief kan vertekenen. Ondanks zijn uitstekende werk, zag deze cliënt alleen wat hij nog niet had bereikt. Negatieve zelfevaluatie kan ervoor zorgen dat je in je beleving nooit iets kunt bereiken, omdat je altijd focust op het negatieve, en dat is altijd te vinden.

Zelfevaluatie is een krachtig instrument om onze voortgang, prestaties en persoonlijke groei te beoordelen. Echter, wanneer zelfevaluatie doorslaat naar zelfkritiek en negativiteit, kan dit ons zelfbeeld en onze persoonlijke ontwikkeling ernstig beïnvloeden. In deze blog kijken we naar de impact van negatieve zelfevaluatie en bieden we vijf praktische tips om hier anders mee om te gaan.

“Negatieve feiten, hoe talrijk ook, vernietigen nooit een positief feit.” – Claude Bernard

De Impact van Negatieve Zelfevaluatie

Negatieve zelfevaluatie kan verschillende negatieve effecten hebben op ons leven en onze persoonlijke ontwikkeling:

1. Verminderde zelfwaardering

Wanneer we voortdurend negatief over onszelf oordelen, kan dit ons zelfbeeld beschadigen en onze zelfwaardering verminderen. Dit kan leiden tot gevoelens van minderwaardigheid en onzekerheid. Hierdoor kan het gevoel ontstaan dat je nooit goed genoeg bent, ongeacht je prestaties.

2. Verminderde motivatie

Negatieve zelfevaluatie kan ons demotiveren. Als we voortdurend denken dat we niet goed genoeg zijn, kan dit ons ervan weerhouden om nieuwe uitdagingen aan te gaan of onze doelen na te streven. Het is alsof je probeert te rennen met een zware last op je schouders. Elke stap voelt zwaarder en het vooruitzicht van succes lijkt onbereikbaar. Hierdoor kunnen we uiteindelijk stoppen met het nastreven van onze dromen en ambities.

3. Stress en angst

Het constant bekritiseren van onszelf kan leiden tot verhoogde stressniveaus en angst. Dit kan onze geestelijke gezondheid negatief beïnvloeden en ons welzijn verminderen. Denk aan een ballon die steeds verder wordt opgeblazen met negatieve gedachten en zelfkritiek. Op een gegeven moment barst de ballon, wat kan leiden tot burn-out, angstaanvallen of andere stressgerelateerde problemen.

4. Beperkte groei

Als we onszelf beperken door negatieve gedachten, missen we kansen om te groeien en ons volledig potentieel te benutten. Zelfkritiek kan ons terughouden van leren en ontwikkelen. Vergelijk het met een boom die niet genoeg zonlicht krijgt: de groei wordt belemmerd en de boom blijft klein en zwak. Op dezelfde manier kunnen negatieve gedachten ons ervan weerhouden om te bloeien en ons volledige potentieel te bereiken. Ze bieden niet de geestelijke voeding die leidt tot inspiratie, enthousiasme en groei.

5. Verstoorde relaties

Negativiteit over onszelf kan onze relaties beïnvloeden. Het kan moeilijk zijn om positieve en gezonde relaties te onderhouden als we constant negatief over onszelf denken en handelen. Het is alsof je een donkere wolk met je meedraagt. Anderen kunnen deze negativiteit voelen, wat kan leiden tot afstand en misverstanden in relaties. Het kan ook moeilijk zijn om liefde en steun van anderen te accepteren als je jezelf niet waardeert.

Vijf Tips om Negatieve Zelfevaluatie Anders aan te Pakken

Hieronder vijf tips om meteen toe te passen in je leven. Heb je zelf ook tips die werken? Laat dan een reactie achter onder dit artikel!

1. Herkennen en uitdagen van negatieve gedachten

De eerste stap is het herkennen van negatieve gedachten. Schrijf deze gedachten op en daag ze uit door te vragen of ze echt waar zijn. Vaak zijn ze gebaseerd op onjuiste aannames of overdreven generalisaties. Bijvoorbeeld: als je denkt ‘ik ben een mislukkeling omdat ik mijn deadline niet heb gehaald’ kun je jezelf vragen of één gemiste deadline echt je hele waarde bepaalt.

2. Oefen zelfcompassie

Behandel jezelf met dezelfde vriendelijkheid en begrip als je aan een goede vriend zou geven. Wees mild voor jezelf en erken dat fouten maken een natuurlijk onderdeel is van het leerproces. In plaats van jezelf te bekritiseren, probeer je te zeggen: het is oké, iedereen maakt fouten, wat kan ik hiervan leren?

3. Stel realistische doelen

Stel haalbare en realistische doelen voor jezelf. Vermijd perfectionisme en focus op voortgang in plaats van perfectie. Vier kleine successen en erken je inspanningen. Verdeel bijvoorbeeld een grote taak in kleinere, beheersbare stappen en vier elke stap die je succesvol voltooit. Stel jezelf eens de vraag: wanneer is het goed genoeg voor mij? Wanneer is mijn doel bereikt?

“Wie het doel weet, voelt zich zeker, wie zich zeker voelt komt tot rust, wie tot rust komt kan vrede brengen, wie vrede heeft kan plannen maken, wie een levensplan heeft kan slagen.” – Confucius

4. Gebruik positieve bevestigingen

Positieve affirmaties kunnen helpen om je zelfbeeld te verbeteren. Schrijf positieve uitspraken over jezelf op en herhaal deze dagelijks. Dit kan helpen om negatieve denkpatronen te doorbreken en een positiever zelfbeeld te ontwikkelen. Bijvoorbeeld ‘Ik ben bekwaam en veerkrachtig. Ik kan uitdagingen aan en leren van mijn ervaringen.’ Neem ook een paar momenten per dag om tegen jezelf te zeggen: ‘Dat heb je goed gedaan!’ Zo ga je bewust en regelmatig waardering voor jezelf ervaren.

“Een optimist accepteert de kans om te verliezen, een pessimist verliest de kans om te winnen.” – Inayat Khan

5. Zoek ondersteuning

Praat met vrienden, familie of een professional over je gevoelens. Het delen van je gedachten kan helpen om een ander perspectief te krijgen en je te ondersteunen in je streven naar een gezonder zelfbeeld. Anderen kunnen je vaak helpen om je prestaties en kwaliteiten te zien wanneer je zelf vastzit in negativiteit. Heb je hier wat hulp bij nodig? Plan dan gerust een kennismakingsgesprek!

Inspiratie voor positieve zelfevaluatie

Stel je voor dat je je eigen beste vriend bent. Hoe zou je met jezelf praten? Zou je jezelf constant bekritiseren of zou je jezelf aanmoedigen en ondersteunen? Het is tijd om jezelf ook zo te behandelen, met liefde en respect. Onthoud dat persoonlijke groei een reis is, geen bestemming. Wees geduldig met jezelf en geloof in je vermogen om te groeien en te verbeteren.

Iedereen maakt fouten en iedereen heeft momenten van onzekerheid. Het belangrijkste is hoe we hiermee omgaan en welke lessen we eruit trekken. Door jezelf toe te staan om menselijk te zijn, geef je jezelf de kans om te groeien, te leren en te bloeien. Jij bent de architect van je eigen leven, dus bouw iets moois met vriendelijkheid, geduld en positiviteit.

Door negatieve zelfevaluatie om te zetten in constructieve zelfreflectie, kunnen we onszelf de kans geven om op een gezondere en positievere manier te groeien. Het is een proces dat tijd en oefening vergt, maar de beloning is een gelukkiger, zelfverzekerder en vervullender leven.

“Stop met het afspeuren van de gezichten van mensen op zoek naar bewijs dat je niet genoeg bent. Je zult het altijd vinden omdat je dat tot je doel hebt gemaakt. Echt erbij horen en eigenwaarde zijn geen goederen; we onderhandelen niet over hun waarde met de wereld. De waarheid over wie we zijn leeft in ons hart. Onze oproep tot moed is om ons wilde hart te beschermen tegen voortdurende evaluatie, vooral die van onszelf. Niemand hoort hier meer thuis dan jij.” – Brené Brown (uit Verlangen naar verbinding)

Tekstredactie: Ellen Rietveld. Foto door Hannah Reding op Unsplash